जासूस बेलुनलाई लिएर अमेरिका-चीनमा तनाव बढ्यो, अमेरिकाले लियो यो ठूलो निर्णय
चीनको बेलुन रो: एउटा जासुसी बेलुनका कारण विश्वका दुई शक्तिशाली राष्ट्र आमनेसामने भएका छन् । अमेरिकी रक्षा मन्त्रालय पेन्टागनले अमेरिकी सरकारले निकै उच्च उचाइमा रहेको जासुसी बेलुन पत्ता लगाएको जनाएको छ । त्यसपछि अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी जे. ब्लिन्केनले आफ्नो चीन भ्रमण रद्द गरेका छन् । चिनियाँ निगरानी बेलुन ल्याटिन अमेरिकाबाट गुज्रिएको खबर पेन्टागनले मोन्टानामा अमेरिकी क्षेत्र भित्र चिनियाँ निगरानी बेलुन उडेको देखेको एक दिन पछि आएको हो।
अमेरिका–चीन तनाव बढ्यो
अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले अमेरिकी आकाशमा चिनियाँ बेलुन देखेपछि बेइजिङको आफ्नो भ्रमण स्थगित गरेका छन्। बेलुन एक मौसम विज्ञान अनुसन्धान उपग्रह हो जसले आफ्नो मार्ग गुमायो र यो (बेइजिङ) ‘कुनै पनि सार्वभौम देशको क्षेत्राधिकार र हवाई क्षेत्रको उल्लङ्घन गर्ने मनसाय थिएन’ भन्ने चीनको दावीको बाबजुद उनले यो निर्णय लिए। यो बेलुन घटनापछि दुई देशबीच तनाव बढेको छ ।
अमेरिकाको चिन्ता
ब्लिन्केनले शुक्रबार भने कि उनको पहिलो काम चाइनिज बेलुनलाई जतिसक्दो चाँडो अमेरिकी हवाई क्षेत्रबाट हटाउनु हो। यसैबीच, पेन्टागनले ठूलो संख्यामा पेलोड बोक्ने तीनवटा बसको आकारको चिनियाँ बेलुन सम्भवतः आगामी केही दिनसम्म अमेरिकी आकाशमा रहने र व्यापक निगरानी गर्ने क्षमता भएको बताएको छ, यो हाम्रो चिन्ताको विषय हो।
ब्लिन्केनले पनि भने, ‘मैले सधैं सञ्चारका माध्यमहरू खुला राख्नु आवश्यक छ भन्ने विश्वास गरेको छु। वास्तवमा, यो घटनाले यसको महत्त्व देखाउँछ र त्यसैले हामी यसलाई राख्नेछौं।
परिस्थिति बदलिएपछि भ्रमण हुन्छ : अमेरिका
उनले भने, ‘जब परिस्थितिले अनुमति दिन्छ, म चीन जाने योजना बनाउँछु, तर अहिलेको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा यो जासुसी बेलुन हाम्रो आकाशबाट बाहिर छ र हामी यसलाई यहाँबाट निकाल्नेछौं।’
ब्लिन्केनले भने, ‘हामीले चीनलाई स्पष्ट गरिसकेका छौं । मलाई लाग्छ कुनै पनि देश जसको हवाई क्षेत्र यस तरिकाले उल्लङ्घन हुन्छ उसले पनि त्यस्तै प्रतिक्रिया दिन्छ। हाम्रो ठाउँमा चीन भएको भए उसको प्रतिक्रिया कस्तो हुन्थ्यो भन्ने मलाई मात्र लाग्छ ।
यो कार्य गैरजिम्मेवार छ
ब्लिंकन ने कहा, ‘अमेरिका के ऊपर निगरानी गुब्बारा उड़ाने का चीन का निर्णय अस्वीकार्य और गैर-जिम्मेदाराना है. यह हमारी संप्रभुता का उल्लंघन है, यह अंतरराष्ट्रीय कानून का उल्लंघन है. यह बहुत महत्वपूर्ण था कि हम हर तरह की संवेदनशील जानकारी की रक्षा, अपने लोगों की सुरक्षा और चीन को यह स्पष्ट करने के लिए कार्रवाई करें कि यह अस्वीकार्य और गैर-जिम्मेदाराना कदम है.’
ब्लिंकन व्यापार, ताइवान, मानवाधिकार और दक्षिण चीन सागर में चीन के दावों को लेकर बीजिंग और वाशिंगटन के संबंधों में बढ़े तनाव को कम करने के प्रयासों के तहत शुक्रवार रात चीन की यात्रा पर रवाना होने वाले थे. यह पिछले कई साल में अमेरिका के किसी शीर्ष राजनयिक की पहली बीजिंग यात्रा होती.
पेन्टागनका प्रेस सेक्रेटरी ब्रिगेडियर जनरल राइडरले रक्षा विभागमा पत्रकारहरूलाई भने, ‘हामी यसको निगरानी जारी राख्नेछौं। यस समयमा, हाम्रो मूल्याङ्कन यो अमेरिकामा केही दिनसम्म रहने छ, तर हामी हाम्रा विकल्पहरू खुला राख्नेछौं र तपाईंलाई यसबारे जानकारी गराउने छौं।